ΤΗΝ ΣΕΠΤΗΝ ΣΟΥ ΕΙΚΟΝΑ ΠΟΡΤΑΪΤΙΣΣΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ, Η ΔΙΑ ΘΑΛΑΣΣΗΣ ΕΠΕΣΤΗ, ΘΑΥΜΑΣΤΩΣ ΕΝ ΤΗ ΠΟΙΜΝΗ ΣΟΥ, ΤΙΜΩΜΕΝ ΩΣ ΑΓΙΑΣΜΑ ΣΕΠΤΟΝ , ΚΑΙ ΣΚΗΝΩΜΑ ΤΗΣ ΔΟΞΗΣ ΣΟΥ ΠΙΣΤΩΣ.
ΕΞ ΑΥΤΗΣ ΓΑΡ ΑΝΑΒΛΥΖΕΙΣ ΤΑΣ ΔΩΡΕΑΣ, ΤΟΙΣ ΠΟΘΩ ΕΚΒΟΩΣΙ ΣΟΙ. ΔΟΞΑ ΤΟΙΣ ΘΑΥΜΑΣΙΟΙΣ ΣΟΥ ΑΓΝΗ, ΔΟΞΑ ΤΗ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΣΟΥ, ΔΟΞΑ ΤΗ ΠΡΟΣ ΗΜΑΣ ΣΟΥ ΠΛΟΥΣΙΑ ΧΡΗΣΤΟΤΗΤΙ.
ΕΞ ΑΥΤΗΣ ΓΑΡ ΑΝΑΒΛΥΖΕΙΣ ΤΑΣ ΔΩΡΕΑΣ, ΤΟΙΣ ΠΟΘΩ ΕΚΒΟΩΣΙ ΣΟΙ. ΔΟΞΑ ΤΟΙΣ ΘΑΥΜΑΣΙΟΙΣ ΣΟΥ ΑΓΝΗ, ΔΟΞΑ ΤΗ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΣΟΥ, ΔΟΞΑ ΤΗ ΠΡΟΣ ΗΜΑΣ ΣΟΥ ΠΛΟΥΣΙΑ ΧΡΗΣΤΟΤΗΤΙ.
Την περίοδο της εικονομαχίας, στην Νίκαια της Κωνσταντινούπολης, είχε την εικόνα της Παναγίας της Πορταϊτισσας μια ευσεβής χήρα, η οποία για να την σώσει από την μανία των εικονομάχων, μια νύχτα με τον γιο της την έριξε στην θάλασσα, και αμέσως έγινε το θαύμα.
Η εικόνα στάθηκε όρθια πάνω στο νερό και κατευθύνθηκε δυτικά. Η ευλαβής χήρα, όμως, έκλαιγε και θρηνούσε για την απώλεια αυτού του θησαυρού, αλλά στον ύπνο της την παρηγόρησε η Παναγία λέγοντας: «Θα στείλω την εικόνα μου σε ένα μοναστήρι, να την προσκυνούν στους αιώνες λαοί, φυλές και γλώσσες. Θα στείλω και τον γιο σου εκεί. Θα πάρω και σένα μαζί μου για βλέπεις εμένα και όχι μια Εικόνα μου». Μετά από αυτό, η γυναίκα χάρηκε και έδωσε την ευχή της στον μοναχογιό της να αναχωρήσει στον Άθωνα. Στη μονή των Ιβήρων γίνεται μοναχός και ζει βίο ενάρετο και διηγείται την ιστορία της εικόνας.
Το έτος 1004 παρουσιάζεται στην παραλία της Μονής Ιβήρων ένα έκτακτο φαινόμενο. Μία φλόγα που έφτανε ως τον ουρανό, ένας στύλος πύρινος που έκανε τα πλήθη του Αγίου Όρους να δουν τι; Μία εικόνα της Παναγίας να πλέει όρθια στην θάλασσα και να μην μπορεί να την πάρει κανείς από αυτούς που πλησίαζαν μα πλοιάρια. Θερμά παρακάλεσαν οι μοναχοί την Παναγία να τους χαρίσει την εικόνα.
Στα όρια της Μονής Ιβήρων ασκήτευε ο όσιος Γαβριήλ, στον οποίο παρουσιάζεται στον ύπνο του η Παναγία και του λέει: «Εσύ θα κατεβείς να παραλάβεις την Εικόνα μου. Έχεις το όνομα του νυμφαγωγού μου. Σε κρίνω άξιο. Θα βαδίζεις άφοβα πάνω στα ύδατα». Έτσι κι έγινε. Ο όσιος βάδισε πάνω στα νερά της θάλασσας και παίρνει την Εικόνα στον ώμο του. Όσοι έβλεπαν αυτά τα θαυμαστά έψαλλαν, δοξολογούσαν και ευχαριστούσαν τον Θεό και την Παναγία. Απόθεσαν την εικόνα στον Κεντρικό Ναό της Μονής. Την επόμενη μέρα όμως, δεν την βρίσκουν στον Ναό, αλλά στην πόρτα του μοναστηριού. Την επαναφέρουν στον ναό, αλλά αυτό επαναλήφθηκε τρεις φορές, οπότε παρουσιάζεται η Παναγία στον όσιο Γαβριήλ και του λέει: «Να πεις στον Ηγούμενο ότι έφερα την Εικόνα στην Μονή αυτή για να φρουρώ και φυλάγω εγώ το μοναστήρι σας. Και όχι μόνο στη ζωή αυτή, αλλά και στην μέλλουσα να ελπίζουν όλοι στην ευσπλαχνία του Υιού μου και Δεσπότη, όλοι οι μοναχοί που ζουν με ευλάβεια και φόβο Θεού στο Άγιον Όρος. Αυτή την χάρη την ζήτησα εγώ και την πήρα από τον Υιό μου και Δεσπότη. Και σας δίνω αυτό το σημείο: Όσο βλέπετε την εικόνα αυτή στην Μονή των Ιβήρων, η χάρη και το έλεος του Υιού μου δεν θα σας αφήσει». Την υπόσχεση αυτή την άκουσαν όλοι οι μοναχοί του Άθωνα και χάρηκαν. Οι πατέρες της Μονής ονόμασαν από τότε την αγία εικόνα, «Πορταϊτισσα», δηλαδή θυρωρό και κατασκεύασαν δίπλα στην πόρτα της μονής ιδιαίτερο ναό όπου και απέθεσαν την εικόνα.
Στο σαγόνι της Παναγίας φαίνεται μέχρι σήμερα η πληγή που προκάλεσε το ξίφος κάποιου Άραβα πειρατή ονόματι Ραχάϊ, ο οποίος όταν είδε το αίμα που αναπήδησε από την πληγή να τον περιλούζει , και που όπως είπαμε φαίνεται μέχρι σήμερα αποκρυσταλλωμένο στην εικόνα, πίστεψε, βαπτίστηκε και έγινε ο πλέον ενάρετος μοναχός. Έλεγε μάλιστα στους πατέρες, κλαίγοντας, σε όλη την ζωή, το αμάρτημά του και τους ζητούσε να μην τον αποκαλούν με το μοναχικό του όνομα, το λέγανε Δαμασκηνό, αλλά «Βάρβαρο».
Λέγεται, μάλιστα, ότι εάν χαθεί η εικόνα από την θέση της, τότε θ’ αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για την δευτέρα παρουσία του Κυρίου μας.